Een interview met Victor Ledent.
Eerste telefooncentrale.
Een artikel over touw- en bindgaren dat begint met een foto van een eerste telefooncentrale, wat zit hierachter ?
Naamkaartje Louis en Victor Ledent.
Om dat te weten te komen heb ik eenvoudigweg het vermelde nummer 5 gedraaid en kreeg zowaar contact met een van de opvolgers van Gebr. Louis & Victor Ledent namelijk Victor Ledent.
Deze Vic is nu nog steeds in dezelfde business actief als beheerder van VLT ofte Vic Ledent Textiles B.V.
Daar curieus zijn een goede eigenschap is, en een vraag stellen geen misdaad, volgt hierna het relaas van een gesprek met VL.
Hi Victor, hoe kwam jij in de ‘koordindustrie’ terecht?
In de streek was nogal wat touwbedrijvigheid en op een zeker moment in 1843 heeft een van de over-overgrootvaders beslist om zelfstandig touwen te gaan maken. Ik ben nu de 5de generatie in het bedrijf.
Wat is/was de bedrijfsnaam en waar was het bedrijf gevestigd?
Destijds was het gewoon de naam Paul Ledent-Van Rossem, later werd dat & Zonen. Ze zijn altijd in Rupelmonde gevestigd geweest, in de Verkenstraat, die later van naam gewijzigd is naar Ankerstraat. De huidige naam is Vic Ledent Textiles BV met adres in Temse.
Wat werd er gemaakt of verdeeld door het bedrijf?
In de beginperiode werd er vlas en hennep gesponnen en verwerkt tot touwen en koordjes, vooral voor landbouw, haven, visserij en scheepsbouw. Dit gebeurde allemaal in een touwbaan of spinnebaan met mankracht.
Later zijn er machines gekomen, aangedreven door een gasmotor, en al vrij snel gevolgd door een centrale elektromotor.
Vroeger waren de meeste touwen en koorden voor professionele/industriële toepassingen. Tegenwoordig zijn de doe-het-zelfmarkt en de consumentenmarkt de belangrijkste afnemers van touwen en koordjes.
Wie waren de afnemers van jullie producten?
Voor de generatie Louis en Victor werd de belangrijkste markt de naties in de haven van Antwerpen.
In die periode werd het (weg)transport van de goederen met behulp van paarden uitgevoerd. Voor de veiligheid van de paarden mochten er geen kettingen gebruikt worden. Indien er een paard in het water zou geraken, kon je een touw immers gewoon afsnijden.
De haven vroeg ook hijstouwen, opzaktouwen, suikergaren, tabaksgaren enzovoort.
In de tijd dat straddle carriers nog paarden waren.
Maar niet alleen in de haven werd touw en garen gebruikt. Langzaam maar zeker zijn er ook andere markten bijgekomen zoals: de vleessector, de meubelnijverheid, de verpakkingsindustrie, de posterijen, het leger…
Ook de mijnbouwontginning in Congo kon tot ons cliënteel worden gerekend. Uiteraard zijn er nog vele andere takken van de nijverheid die gretig bobijntjes garen of fijn touw aankochten.
Als laatste grote afnemer zou ik de zeildoekmakerijen willen aanstippen. Zeilen werden niet alleen op schepen toegepast, windmolens met verschillende toepassingen zijn hier een voorbeeld van. Die zeilen, waterdichte canvasdoeken, werden/worden aan de randen en de bevestigingsogen afgewerkt met touw en bindgaren.
Elektromotor
Als laatste zou ik de elektromotoren- en transformatorbouw willen vernoemen.
Ook daar wordt garen in gebruikt.
Welke grondstoffen waren er nodig, waar kwamen die vandaan en hoe werden die verwerkt?
In het begin waren dat enkel vlas en hennep die hier in Vlaanderen geteeld en bewerkt werden. Later zijn daar ook jute, katoen, sisal, manilla en ramie bij gekomen. Alle producten werden ingetrokken vanuit vele en verre landen.
In sommige generaties werd er gestart met de vezel die werd bewerkt en tot touw of garen gevormd. In andere periodes werd er gestart met aangekocht garen.
Bij de opkomst van de kunstvezels (polypropyleen, polyamide, polyester, koolstofvezel) werden die dan ook betrokken in het ontwerp en fabricageproces.
Sterkste en lichtste natuurlijke vezel: vlas.
Vlas, de basis van o.a. linnen – hoe komt het in de touwindustrie?
Touwen maken is een van de oudste ambachten in de wereld. Er werd gebruik gemaakt van de beschikbare grondstoffen in de buurt.
Vlas is de sterkste en lichtste natuurlijke vezel die er bestaat.
Al in de Egyptische oudheid werden er touwen gemaakt in vlas, en later ook van weefsels.
Scheepsvaart is een van de oudste gekende gebruikers van vlas.
Zit er nog toekomst in de touw- en zeildoekindustrie?
Er is zeker nog een toekomst voor de touw- en zeildoekindustrie. De grondstoffen daarvoor zijn wel naar synthetische vezels veranderd. Maar het touwtje of bindgaren is er nog steeds.
Vic vertelt verder dat ondanks alles, bepaalde natuurlijke gewassen hun waarde behouden.
In de huidige tijd, met al die moderne technieken en producten, blijft vlas toch nog steeds zijn waarde behouden en zijn steentje bijdragen. Er zijn nog andere natuurlijke planten die zich niet laten wegdrukken, integendeel, hun waarde en belang nemen meer en meer toe.
Tegenwoordig wordt vlas niet alleen in de textiel toegepast. Vlas wordt ook samen met carbon en andere kunstharsen gebruikt, bijvoorbeeld voor het maken van voorvorken van lichtgewicht racefietsen en onderdelen voor auto’s, vliegtuigen en schepen.
Vlas is misschien de sleutel tot een ecotoepassing van natuurlijke materialen in moderne auto’s en vliegtuigen.
Een groot nadeel van kunststof is immers de ecologische voetafdruk, omdat het vaak om petrochemische toepassingen gaat die dan ook gebaseerd zijn op aardolie. Meer en meer wordt er echter gezocht naar alternatieven op plantaardige basis, waarin dus CO2 opgeslagen zit.
Er is een ander natuurlijk gewas dat aan een heropleving bezig is, en niet alleen voor een “higher” doel.
Dat basisproduct is hennep, ook wel bekend als cannabis sativa, de plant waaruit marihuana en hasjiesj gehaald worden.
Die wordt nu, net als vlas, toegepast in de bekleding van auto’s i.p.v. kunstleder.
Hennep wordt al eeuwen gebruikt in de productie van touw, kleding en papier. Vergeleken met andere biologische materialen als katoen, heeft hij een opvallend kleine milieu-impact. De plant heeft immers weinig oppervlakte en weinig water nodig om te kunnen groeien. Bovendien is het een teelt die weinig ziektes of plagen kent en onkruid snel overvleugelt, waardoor er minder pesticiden gebruikt moeten worden in de teelt. Hennep kan bovendien groeien in zowel warme als koude klimaten, en gedijt ook goed in droge gebieden. Hij is ook nog eens sterker dan katoen, ademend en antibacterieel. Het grote nadeel is wel dat er meer fossiele brandstof nodig is bij de verwerking van hennep dan bij katoen, omdat het spinnen en het zacht maken veel energie vraagt.
Voor dit soort toepassingen worden de hennepplanten erg dicht tegen elkaar geplant om de opbrengst te maximaliseren. Dat levert een veel lager THC-gehalte (de werkzame stof) op dan in de kweek van softdrugs, waar de bladeren net zoveel mogelijk ruimte moeten krijgen.
Of je ‘high’ wordt van rond te rijden in een auto die binnenin met hennep is bekleed?
Met dank aan Victor Ledent
Opgetekend door Hugo Van Britsom – Januari 2025
Met dank aan Marc Hauman voor het nalezen.
Boek van Jef Van Geert
Voor wie interesse heeft in het ontstaan van de touwnijverheid en het leven van de spinners en draaiers, zijn volgende werken echte aanraders:
– Het nest van de wuiten van Jef Van Geert
– Mensen achter den dijk van Filip De Pillecyn.
Nawoord door Hugo.
Le Lis, de grootste Belgische distributeur van staalkabel, leverde regelmatig kabels aan de Boelwerf. Naast kabels voor kranen en rolbruggen, ook kabels van verschillende dikten en samenstellingen op haspels. Van deze kabels op rol werden dan, door de schippersafdeling, op maat gemaakte hefkabels, drie- en viersprongen vervaardigd.
Na het einde van Le Lis verkozen enkele werknemers, meestal vertegenwoordigers, om zelf in zaken te stappen. Deze jonge bedrijven brachten op hun beurt hef- en hijsmateriaal aan de man. De staalkabels werden vooral uit Zuid-Afrika betrokken. Een van die ‘afsplitsingen’ is Eurocable.
Als werknemer van keuringsfirma SGS kwam ik ook daar over de vloer. Mijn verbazing, toen ik de trap naar de burelen besteeg (in de Maasstraat – Antwerpen-Dam), was enorm. Voor mijn neus verrezen twee enorm grote foto’s van de PHB kranen van de Boelwerf. Het voelde een beetje als thuiskomen. Later bij de verhuis van Eurocable naar Hoboken kon ik die gaan afhalen. Jammer genoeg hadden die al vele jaren in de zon gehangen en waren niet meer geschikt om mijn gang te sieren. Ze staan al vele jaren in de Tolerant loods te Rupelmonde.
Bleek dat de eerste grote bestelling voor Eurocable de hijskabels voor die PHB’s waren, 2×800 meter kabel voor de hoofdhijs was best een goede start.
Wie ook hier interesse heeft in wat er allemaal te verkrijgen is qua hef- en hijsmateriaal, raadpleeg eens de catalogus van Eurocable.
Na de teloorgang van de touwnijverheid in Hamme nam Le Lis de tewerkstelling over. Deze firma schakelde geleidelijk over op staaldraad. Rond de laatste eeuwwisseling werden zowel Le Lis als Vermeire in Hamme overgenomen door Bexco met medewerkers in Hamme en Antwerpen.
Bexco is gespecialiseerd in het ontwerpen en produceren van hoog kwalitatieve synthetische touwen voor maritieme en industriële toepassingen. De touwen van Bexco worden onder andere gebruikt om schepen aan te meren, grootschalige diepzeeboor- en windplatformen te verankeren en zware constructies te liften.
Nog een kleine anekdote:
De hoofdhijskabels van een PHB kraan waren aan vervanging toe. En zoals het nog wel eens gebeurt bij een ‘eerste’ job was er heel wat overleg om dit tot een goed einde te brengen. Samen met de schippersafdeling waren we toch met een man of 10 aan de slag en dat voor een week.
Ik vergeet hierbij de smeerders niet die met drie man de kabel van de haspel door een ‘goot’ leiden met daarin het smeermiddel. Twee werkjes in een beweging.
Maar zowel dat smeren als het geleiden door de schijven van die kabel verliep nogal moeizaam, zelfs de arbeiders hadden moeite op het geheel goed te volgen en bij te sturen. Heel de werf lag een week stil wegens de vrieskou. Bij min 6 à 7 graden en een harde zure oostenwind leek het op 50 meter hoogte wel of we in Siberië vertoefden. Maar tegen vrijdagnamiddag was de klus geklaard, iedereen was tevreden.
Een voordeel was wel dat we toen thermische pakken mochten ontvangen. Dat pak heeft vele jaren goede diensten geleverd bij de nachtelijke oproepen voor de brandweer.
