Uitstap op zaterdag 24 mei 2025 naar Terneuzen
We hebben in de afgelopen jaren met Op Stap met Op Stoapel onze schreden gericht naar Rotterdam, Hellevoetsluis, Zierikzee, Oostende , Blankenberge, Zeebrugge, om er maar enkele te noemen en zijn nooit van een kale reis teruggekomen.
Met de inhuldiging op 11/10/2024 van de nieuwe sluis in Terneuzen dachten we er goed aan te doen die regio eens te verkennen. Een mogelijk scenario ontspon zich in onze gedachten om Terneuzen te koppelen aan een bezoek van de ABC-motorenfabriek in Gent maar gezien het tijdsbestek was dat niet haalbaar, temeer daar ABC geen bezoekers ontvangt op zaterdag. Echter niet getreurd, komt misschien later nog wel eens aan de beurt.
Terneuzen is onlosmakelijk verbonden met Gent.
In ’t kort een beetje geschiedenis.
In de 13e eeuw had Gent, om zijn handel te kunnen vrijwaren, nood aan een vaarweg naar zee. Dat lukte via het eigen gegraven kanaal Gent-Damme dat de Lieve werd genoemd. Toen de havens van Damme en Brugge verzandden (beiden gelegen aan het Zwin) viel het gebruik van de Lieve voor Gent in het water.
Dan maar toezeggen op een veel te lang en bochtig kanaal via historische rivieren van Gent – Brugge – Oostende dat dienstig was van 1600-1800. Niet vergeten: we zitten in de tachtigjarige oorlog tussen katholieken en protestanten. Het verhaal is te complex om het hier in ‘t lang te verwoorden.
Als alternatief voor Gent was een weg naar zee in noordelijke richting een betere en kortere oplossing en reeds in 1547 gaf Keizer Karel V toelating om de Sassevaart te graven naar het dichtstbijzijnde groot water, de Braakman, dat een baai vormde in de Honte verder stroomopwaarts ten opzichte van Damme of Sluis.
Probleem: de Braakman was omsloten door de Graaf Jansdijk die vooreerst niet doorbroken mocht worden met het gevolg dat men de overslag van de zeeschepen naar binnenvaarders over land moest gebeuren hetgeen zeer arbeidsintensief en kostelijk was. Later mocht dat wel en om het hinterland te beschermen werd een sluiscomplex gebouwd het “Sas van Gent” dat de Sassevaart afsloot. De schepen konden dan via de sluis de Braakman en de Honte op en zo naar zee varen.
Probleem: na het sluiten van de Vrede (tussen Zuid-katholieken en Noordelijke Nederlanden-protestanten) van Munster in 1648 bleven de Staatsen (Noordelijken-republikeinen) de Honte afsluiten met het gevolg dat de Sassevaart eveneens verzandde en het kanaal Gent-Brugge-Oostende nog dienstig bleef.
Na de val van Napoleon en met de hereniging in 1815 van Noord- en Zuid-Nederland gaf de toenmalige koning Willem I in 1823 toelating om de Sassevaart door het schorregebied van de Braakmanpolder door te trekken naar Terneuzen. Twee sluizen sloten het nieuwe kanaal met de Westerschelde af (zie foto)

Foto: internet oude stadskern omsloten door opgesplitst kanaal met aan elk armuiteinde een sluis ( 1827 ).
De Sassevaart zal nog vele malen verbreed en verdiept worden en diende als traject voor het huidige kanaal. Gezien de schaalvergroting van de scheepvaart dienden de sluizen evenzeer verruimd te worden.
De nieuwe sluis ingehuldigd op 11 oktober 2024 is daar het sluitstuk van.
Dus:
Terneuzen zal onze bestemming zijn.
Op weg daarnaartoe Terneuzen maken we een stop in Sas-van-Gent en bezoeken aldaar het Industriëel Museum (www.industrieelmuseumzeeland.nl) in een oude bietensuiker opslagplaats. Tegen de middag aan gaan we door naar Terneuzen en genieten van een broodjeslunch in het Portaal van Vlaanderen (www.portaalvanvlaanderen.nl). Aansluitend verdelen we ons in twee groepen en doen we een rondrit met een treintje dat ons langs het vernieuwde sluizencomplex zal brengen, de tweede groep nemen we mee op een maritieme wandeling doorheen het historische centrum Terneuzen en om dan ten gepaste tijde, in de loop van de namiddag te wisselen.
We starten aan het NMBS station in Temse om 08h 15
Vanaf pakweg 16h30 krijgen de deelnemers de vrije teugel om in dit uiterst mooie stadje (op 5 minuten van het Portaal) nog wat rond te kuieren
Rond 18h30 verzamelen we aan de bus op het parkeerterrein waar we hem verlaten hebben en vangen de terugreis naar Temse aan waar we ongeveer rond 20h00 zullen aankomen
Geïnteresseerden graag bij ondergetekende bertolopaul@gmail.com of tel 0496122403 inschrijven vóór 12 mei.
De richtprijs is vastgesteld op € 70 voor leden en € 75 voor niet-leden te storten op OS rekening
BE46 7370 3974 0236 ten laatste op 12 mei 2025
Alvast goed humeur meebrengen en hopelijk valt het weer wat mee,
Paul Bertolo, secretaris Op Stoapel vzw
Tel.: 0496 12 24 03
e-mail : bertolopaul@gmail.com