Onderstaand artikel werd geschreven door burgemeester Luc De Ryck en verscheen op 31 maart 2021 in de rubriek “rechtstreekse lijn met de burgemeester” in “de Nieuwe Omroeper”. We appreciëren deze aandacht voor het erfgoed van de scheepswerf De Boelwerf.

Vrijdag 26 maart 2021 eindigde de laatste campagne van het oceanografisch schip Belgica in haar thuishaven, Zeebrugge. De bemanning verlaat het schip eind april. Daarmee eindigt na 37 jaar het ‘leven en werk’ van dit kroonjuweel van de Boelwerf. Het schip werd aan het gemeentebestuur aangeboden, maar die schenking oversteeg de mogelijkheden van ons bestuur. Allicht gaat de Belgica naar het Wetenschappelijk Centrum van Zeeëcologie in Oekraïne. Intussen loopt de procedure voor de nieuwe Belgica – officiële naam: RV Belgica (RV = Research Vessel = onderzoekvaartuig). Gehoopt wordt dat de opvolger, die in Spanje wordt gebouwd, in het najaar kan worden ingezet. Peter is de stad Gent, meter Prinses Elisabeth. De doop is voorzien in Gent in september.

Herinneringen vanuit de Temsese invalshoek

De Belgica werd voltooid in 1984. Bij contacten tussen de Zeemacht en burgemeester Désiré Van Riet bood de Zeemacht aan Temse het peterschap aan. Ik herinner mij nog het schepencollege waarop Désiré het voorstel voorlegde: zo fier als twee gieters, te meer, daar Koningin Fabiola meter was.

Al in mei 1986 kwam het schip naar Temse voor een opendeur. Het viel onder de bevoegdheid van de staatssecretaris voor Leefmilieu, Miet Smet, bij wie ik op het kabinet zat. Maar… de nieuwe aanlegsteiger was nog niet geïnstalleerd. De Boelwerf heeft dan voor een gelegenheidsaanlegsteiger gezorgd. Victor Nelen, directeur-generaal van de werf, was ook voorzitter van Toerisme Temse.

In totaal zou de Belgica 8 opendeuren gehad hebben, maar de laatste 2 vielen in het water: in 2015 was het schip defect, in 2018 lieten werken aan de Scheldebrug geen doorvaart toe. Elke opendeur was een succes : telkens 2 tot 4.000 bezoekers. De opendeuren gingen gepaard met een ontvangst van de bemanning op het gemeentehuis, gevolgd door een eetmaal. Aan de komst van het schip waren immers geen voorwaarden verbonden. Op zondagavond werd het schepencollege op het schip uitgenodigd. Meermaals ging de opendeur gepaard met een tentoonstelling en met gelegenheidsinitiatieven (o.a. voor de scholen). Het schepencollege is geregeld op het schip uitgenodigd voor een vaart.

De meter, Koningin Fabiola, hebben wij – helaas – nooit gezien. Burgemeester Van Riet was erg enthousiast, als het schip op bezoek kwam. Ingevolge een zware maagoperatie kon hij éénmaal niet aanwezig zijn. Maar Désirés passie haalde het van zijn rede: hij was present bij de verwelkoming.

Toen de Zeemacht zag dat wij met grote zorg de opendeuren organiseerden, stelde zij voor ook de bevelsoverdrachten in Temse te laten plaatsvinden. Natuurlijk gingen we daar op in, het was een attractie op zich. De Kleine Kaai was het ideale decor. In 2018 lieten werken aan de Scheldebrug geen opendeur toe. De bevelsoverdracht vond plaats in Zeebrugge (6 juli) en ik was gastspreker. In mijn toespraak pleitte ik voor de overdracht van de maquette van de Belgica aan Temse. Een goede 2 maand later – op 18 augustus – werd dat werkelijkheid. Zij heeft een ereplaats in de inkomhal van AC De Zaat.

Wij hebben de Belgica altijd beschouwd als een kind van Temse en hopen dat hij ook in zijn hiernamaals nog goede diensten kan bewijzen. We blijven dit koninginnenstuk van de Boelwerf verder volgen.

Vaarwel is tegelijk Vaar-wel!

Auteur: Luc De Ryck

Wist je dat?

Wist je trouwens dat de Belgica in 2 stripverhalen van Bessy in de reeks Natuurkomando meespeelt werd?

–      in het album De nacht van de schildpad (1986) heet het schip Panda IV. Zie bijlagen.

–      in het album Bij nacht en ontij (1988) speelt de Belgica mee onder zijn echte naam. In de redactionele pagina’s waarmee het album eindigt, komt het schip expliciet aan bod, in woord en beeld.

Het afscheid van de Belgica in de media

Ludwig Damman, de laatste commandant van het schip, nam vandaag ook afscheid van “zijn” schip, maar het was met een gerust gemoed. “Toen ik in april wegging, had ik meer pijn in het hart. Omdat er toen nog geen afgerond project was voor een overdracht naar een nieuwe eigenaar. Het was vreemd om iets waar je zo lang zo goed voor gezorgd hebt zomaar achter te laten. Nu ben ik gelukkig dat het schip kan worden overgedragen naar een organisatie die er het beste mee voor heeft”.

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/09/13/belgie-neemt-afscheid-van-de-belgica/

Het legendarische onderzoeksschip Belgica, gemaakt op de Boelwerf in Temse, krijgt een tweede leven in Oekraïne. Het zal in de Zwarte Zee ingezet worden voor wetenschappelijk onderzoek.

https://www.hln.be/in-de-buurt/belgica-het-kroonjuweel-van-boelwerf-krijgt-tweede-leven-als-oekraiens-onderzoeksschip~ad1a4d7d/

De onderzoeksschepen Belgica en James Clark Ross, die respectievelijk door België en Groot-Brittannië aan Oekraïne zijn overgedragen, hebben op vrijdag 29 oktober 2021 nieuwe namen gekregen. Dat gebeurde tijdens een ceremonie in hun nieuwe Oekraïense thuishaven Odessa. De schepen bevaren voortaan de zee onder de namen ‘Borys Aleksandrov’ en ‘Noosphere’.

https://www.naturalsciences.be/nl/news/item/21458/