François Nielandt, een Temsenaar in de maritieme wereld

De nieuwsbrief van Op Stoapel behandelt onderwerpen die naar de Boelwerf verwijzen. In het geval van François komen enkele items samen: scheepsbouw, sport, de werf en Temse.

François was ‘coördinateur’ in de commerciële dienst van de werf en heeft een heel interessante carrière gemaakt in de maritieme wereld.
De sportbeoefening was/is zowat de rode draad in zijn leven. Vandaar de verwijzing in de inleiding. Van jongs af aan ging hij zwemmen in het ‘zwembad’ naast de werf. Deze ‘poel’ lag in de nabijheid van de Zaat, zo ongeveer iets voorbij kraanbaan V.
In zomerperiodes was het ‘VeePee’ zijn vaste stek. Het vakantiepatronaat werd georganiseerd door de parochiale werken. Op het terrein in de Gasthuisstraat, waar nu de sporthal staat, werd tijdens de grote vakanties het onthaal van de plaatselijke jeugd georganiseerd. Een ganse dag ravotten in de buitenlucht met ‘s avonds, alvorens naar huis te gaan, een gele sandwich met warme melk. Op vrijdag was er een rozijnenkoek. Ook op de middag was er een maaltijd voorzien. Hiervoor was er een keuken ondergebracht onder het afdak direkt rechts als je via de Gasthuisstraat het terrein betrad. 
Jongens en meisjes werden nog gescheiden gehouden. Zo betraden de jongens het terrein via de Gasthuisstraat en de meisjes via de Gebr. van Raemdonckstraat.

Een andere herinnering is de cinema op de hoek van de Gasthuisstraat en de Pastoor Boelstraat. In ‘t Buffaloke werden cowboy- en westernfilms gedraaid. Halfweg de jaren 1960 is dit gebouw, met de inhoud, in vlammen opgegaan. De Chiro was zijn lokaal kwijt en de beroemde processie van 15 augustus haar kledij, decors en attributen voor zowel de Maria Ommegang als de Goede Vrijdag optocht.

In de winter werden de schaatsen bovengehaald om te gaan schaverdijnen op het ijs van den Esch en een aantal ondergelopen weiden naast de werf. Er stonden toen zelfs banken op het ijs om de schaatsen aan te binden.
Alternatief werd er ook zittend op de sledder (slee) en met gebruik van 2 prekels (houten stokken met een ijzeren pin aan de onderkant) over het ijs gegleden.
In zijn humaniorajaren werden de schaatsen aangebonden om in Brasschaat over het ijs te zwieren. In de periode van St-Jozef-Klein-seminarie te St-Niklaas werd aan competitiezwemmen deelgenomen.
Aan de universiteit stond sport en beweging helaas op een laag pitje en ging het gewicht stevig omhoog. 

De legerdienst zorgde voor meer sport wat resulteerde in een meer aanvaardbaar gewicht.
Op de werf werd hij uitgenodigd om deel te nemen aan de Gouden Boelschoen. Gezien zijn (sport)microbe kreeg hij ook deze sport onder de knie(voet). Een volgende vraag was om voorzitter te worden, niet van 1 maar van de 2 Boelploegen. Herman Celis was zijn secretaris. Een bekende Temsenaar en tevens uitbater van de sportwinkel in de Kasteelstraat, Gaston De Wilde, was zijn vriend en tennispartner.

Bijkomende activiteiten waren: joggen (20 km Brussel, 10 Miles Antwerpen, Parijs-Versailles, e.a.) skiën, tennissen, zaalvoetbal, squash, zaterdagvoetbal met veteranen van Temse met o.a. Leon Weyn, zondagvoetbal met Vos Reinaert (Sinaai) in het KKSV. (Koninklijk Katholiek Sport Verbond Antwerpen)

 Op latere leeftijd werden de contactsporten afgebouwd en is hij overgeschakeld op fietsen (racefiets & MTB). 

Tijdens zijn jeugd was hij lid van de scouts en doorliep alle geledingen, van welp naar jong verkenner, verkenner en leider. Deze reeks stopte bij aanvang van de universitaire studies. 

Die jeugd verliep in de scheepsbouwersgemeente.

Als oudste van 4 kinderen (een zus en twee broers)  zag hij het eerste levenslicht in het gasthuis van Temse op 28/11/1940.
Hij volgde lagere school bij de “Broeders” in de Akkerstraat, tot en met het 4de leerjaar. Omdat zijn ouders de wekelijkse markten deden met ‘stoffen aan de meter’ bracht hij de volgende jaren door op internaat.  Het St-Michiels college te Brasschaat was een eerste fulltime internaat, de laatste 4 jaren humaniora werden gevolgd als half-interne in het St-jozef college te St-Niklaas.
Leuven was een interessante studentenstad waar hij zijn kandidaturen burgerlijk ingenieur volgde. Dankzij kennissen, die een goed ‘kot’ ter beschikking stelden, werden de specialisatiejaren aan de unief Gent afgewerkt. François studeerde af als burgerlijk ingenieur elektronica zwakstroom. 

Als oudste volgde de verplichte legerdienst, toen nog 15 maanden, bij de luchtmacht. Na 6 maanden opleiding in Brustem en Kleine Brogel volgde detachering naar Melsbroek. Op dat moment werd hij als officier van een ‘flight’ verantwoordelijk voor de bewaking van Melsbroek en het munitiedepot in Berg. En natuurlijk maakte hij ook kennis met de schietstand in Leopoldsburg. Tussendoor behaalde hij het commando ‘B’ brevet bij de para’s van Marche-les-Dames na 3 weken intensieve opleiding.
Zijn afzwaai als onderluitenant luidde ook de wederoproeping in en werd hij bevorderd tot luitenant.
Verdere militaire ambities werden gekortwiekt door Jacques Van Damme, zijn toenmalige baas en commercieel directeur van de werf.
Tijdens zijn legerdienst trad hij in het huwelijk wat hem dat een extra week vakantie opleverde, tijd die werd doorgebracht in het zonnige Torremolinos.

 

Hoe is hij dan op de werf verzeild geraakt?

 

Na diverse sollicitaties bij de ASLK, Van Hool, Procter&Gamble, enz. in de richting IT en elektronica heeft hij, op aandringen van zijn moeder en Temsenaar zijnde, ook contact genomen met Boelwerf. Na een dag testen bij een gespecialiseerd bureau in Brussel en een aansluitend gesprek met directeur L. Luyten werd hij aangenomen.

De voertaal binnen de directie was Frans. Niettegenstaande zijn naam was dit in het begin voor François toch even studeren om perfect alles te kunnen volgen en vooral te verwoorden. 

Na een eerste kennismaking kwam hij terecht onder de vleugels van M. Janssens, hoofd van de ontwerpafdeling, die zijn toekomst zag in de afdeling ontwerp buizerij & systemen met als achterliggende gedachte Mr. Sijs, hoofd van die afdeling, te kunnen opvolgen. 

In die optiek heeft Marcel Janssens, François aangestuurd en hem een jaar lang een uitgebreide opleiding op de werkvloer laten doorlopen. Te beginnen bij de opbouw van spant tot schip, het meelopen en werken bij de verschillende stielgroepen, de installatie van diverse machines, het opstarten van systemen en automatisatie, maanden werken in de ateliers, dit alles heeft hem gevormd en een beter begrip gegeven van wat een scheepswerf betekent. 
Hij herinnert zich verschillende personen zoals Albert De Laet, Alfons De Bruyne, Roger Waltens, Willy Massard, Carl Hertling en anderen. Tijdens de verlofperiodes kwam hij in contact met R. Notredame, hoofd onderhoud en Gust De Bock en Henri Heyman, brigadiers onderhoud. 

Uiteindelijk is François niet op de afdeling buizerij en systemen aanbeland. 

Op een bepaald ogenblik vertrok er een collega naar de bevriende firma Ahlers. Daardoor kwam er een dringende vacature in de commerciële afdeling voor wat men toen een “coördinateur” noemde. Hij werd aangezocht en aanvaardde waardoor hij lid werd van de commerciële dienst.
Naderhand werden de verantwoordelijkheden als coördinator verruimd en werd die term vervangen door de benaming projectleider.
Als projectleider (met een klein team) was hij verantwoordelijk voor het opmaken & controleren van budgetten, opstellen en volgen van scheepsspecificaties en contracten, besprekingen met reders, autoriteiten, belangrijkste leveranciers. Regelmatige rapportering aan de directie, planning voorleggen, opmaken van proefreisprogramma’s, opvolging van de garantie etc. betekende dus heel veel administratie.
De projectleider is eigenlijk de spin in het web van het hele scheepsproject. Hij zorgt ervoor dat het schip op tijd, binnen budget én volgens de specificaties wordt opgeleverd, veilig en zeewaardig.

 

 

François werkte op de Boelwerf van 1968 tot 1992 en van 1993 tot 1995 bij Boelwerf Vlaanderen. Hij was als ingenieur/ projectleider verantwoordelijk voor de bouw van diverse scheepstypes: carferries, chemical & product tankers, cargo’s, OBO’s, tankers, een drijvend droogdok, koelschepen, in totaal voor een 30-tal units.

Zijn meest beklijvende opdracht was het drijvend droogdok voor Warnemünde. Hier en daar moesten de plannen worden aangepast om sommige in de DDR vervaardigde machines in te passen. Door dit project werd hij aanzien als ‘specialist’ droogdok.

Een andere periode die in zijn geheugen staat gegrift: de Lock-Out. Hij heeft in die periode lesgegeven aan meestergasten en brigadiers op verschillende locaties buiten de werf, zelfs buiten Temse.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

buiten temse.

 

 Na het faillissement van Boelwerf Vlaanderen werd François expat.

 

Voor de firma Cobelfret *1 ging hij aan de slag als bouwtoezichter in Japan. 

Cobelfret had twee RoRo schepen besteld op de Kawasaki scheepswerf in Sakaide.

 Deze eerste 2 schepen Celestine & Clémentine zijn opgeleverd in oktober 1996 en februari 1997 waarbij Cobelftret ze zou inzetten op hun dagelijkse trafieklijn tussen Zeebrugge en het Verenigd Koninkrijk.

 

 

 

Oorspronkelijk was de bouw van deze RoRo’s gepland in Kobe, doch door de aardbeving van 17 januari 1995 *2, was een deel van de scheepswerffaciliteiten beschadigd en werd de bouw verplaatst naar de Kawasakiwerf in Sakaide. Dit is een middelgrote grote stad die zich situeert op Shikoku Island, het kleinste van de 4 eilanddelen waaruit Japan bestaat.

 

De voor-en achterbouw van de staalconstructie (in totaal was een RoRo schip opgedeeld in ongeveer een 210 afzonderlijke blokken) kon echter nog worden gefabriceerd in Kobe, en werd naderhand per zeetransport naar Sakaide gesleept voor verdere samenbouw. Het supervisieteam bestond meestal uit een 3 à 4 personen bestaande uit Cobelfret toekomstige bemanningsleden (hoofdingenieurs en kapitein) en de hoofdbouwtoezichter. 

De volgende 4 RoRo zusterschepen Valentine-Melusine-Celandine-Victorine werden na een tussenpauze in de periode 1998-2000 eveneens in opdracht van Cobelfret gebouwd op de Kawasakiwerf.

François vertelt met liefde en zachtheid over zijn Japans avontuur.
Japan heeft sterke hiërarchische structuren, vooral op de werkvloer. Japanners hebben een zeer groot verantwoordelijkheidsgevoel. Lange werkdagen zijn er normaal en er is een sterke groepsloyaliteit. Het is toch enigszins anders dan bij ons qua eigenlijk alles: cultuur, godsdiensten en feestdagen, eetgewoontes, stipte treinen, communicatie (problemen), verkeer (auto’s rijden links), kleding, netspanning (110V), samenlevingsregels enzoverder.

 

 

 

Na enige aanpassing aan het Japanse leven heeft hij ter plaatse in de lokale school avondles Japans gevolgd om toch enigszins te kunnen communiceren met de mensen op de werkvloer. 

  Via deze link leerde hij ook meer Japanners kennen en kon tot op zeker niveau integreren: François speelde mee toneel met de kinderen van de klas van zijn lerares Japans, ging naar een Taiko drum festival *3, deed mee aan een workshop om fans (waaiers) te maken, speelde mee tennis, werd uitgenodigd voor een rondrit op Shikoku eiland, ging mee skiën, etc.

 

 

Al bij al heeft hij aan zijn bouwtoezicht periode een goeie feeling aan Japan overgehouden. 

unie van reddings- en sleepdiensten

 

Na zijn Japanse periode houdt François het niet voor bekeken maar zijn opdrachten zijn dichter bij huis. Als technische ondersteuning werkt hij in de periode 1997-1998 voor de URS. Het kantoor was toentertijd op de Antwerpse Jordaenskaai, tegenover Het Steen, en is later op het eind van de Italiëlei terug te vinden.

 

 Het was zijn taak om uitgebreide technische specificaties op te maken voor diverse soorten sleepboten qua configuratie, lengte en trekkracht, die in de nabije toekomst zouden gebouwd worden.

Voor URS heeft hij in de periode 2005 – 2006 gewerkt aan het budgetteren voor een 25-jaar onderhoud-opvolging, en het aanpassen van de technische specificatie van een SWATH *4 loodsboot (moederschip) met bijkomende ALU-tenders. Deze zijn naderhand gebouwd in opdracht van het Loodswezen door de scheeps- en jachtwerf Abeking & Rasmussen, gelegen boven Bremen/Duitsland.

Met het oog op een eventuele bestelling van sleepboten door URS kreeg hij nog in 2005 de opdracht een evaluatie te maken van de scheepsbouwfaciliteiten, infrastructuur, kwaliteit e.d. van de SANMAR-scheepswerf in Istanbul. 

 

 

 

 

Gedurende een klein jaar (2002-2003) heeft hij gewerkt als bouwtoezichter voor de constructie van een 75,5 m AHTS *5 Union Manta op de Ørskov scheepswerf, Frederikshavn in het noorden van Denemarken. 

 

Hij probeerde aldaar Deens te leren, doch werd, wegens niet exotisch genoeg, niet toegelaten tot de avondschool. Maar met Engels kwam men toch overal terecht.

 

 

 

 

In Spanje verbleef François verschillende periodes voor het bouwtoezicht op de bouw van enkele reeksen van slepers op de scheepswerven van Navia, meer bepaald de Astilleros Armon in het noorden van Spanje, Asturias.

2000 – 2001 new building supervisor van 2 sleepboten met 65 ton BP *6

2004 – 2005 new building supervisor van 4 sleepboten met 65 ton BP 

2006 – 2007 new building supervisor van 4 sleepboten met 65 ton BP

2007 – 2011 new building supervisor van 4 zee sleepboten met 80 ton BP

2007 – 2011 new building supervisor van 2 haven sleepboten met 80 ton BP

 

opdrachten voor multi ( temse )

 

Voor Multi, in opdracht van Rent-a-Port, volgde François een opleiding te Vlissingen bij DBM *7, dit in aanloop naar het Gabbro *8 project in Qatar.
In 2012 ging François tweemaal 7 weken (augustus-september en november-december) als projectleider naar Qatar voor het Gabbro terminal expansieproject. Voor deze opdracht was een 9-jarige verjongingskuur nodig en werd zijn CV, in lijn met de wens van de opdrachtgever, aangepast door het geboortejaar 1949 op te geven.
De opdrachtgever in Qatar was QPMC (Qatar Primary Materials Company),een overheid gerelateerde onderneming die de Gabbro-terminal in Mesaieed exploiteert.
De organisatie van het WK voetbal in 2022 had nood aan ingrijpende infrastructuurwerken zoals metro’s, stadions, hotels, etc. De haventerminal diende hiervoor te worden uitgebreid en van de nodige installaties te worden voorzien. De installatie van km-lange conveyors, stackers, weegbruggen en wegenwerken werden in het kader van Gabbro gerealiseerd, inclusief onderhoud en operationele ondersteuning.

De uitvoering van de werken kwam op naam van BESIX/SIX Construct.
De initiële kade/baggerfase werd verzorgd door o.a. De Nul.
De investering bedroeg nagenoeg $ 440 miljoen.

En nog is het niet gedaan. In 2015 aanvaardt hij voor Multi een opdracht om in Vlissingen voor Amels *9 superyachts de technische specificaties op te stellen voor de belangrijkste machines en componenten. Het betreft hier een megajacht van ongeveer 58 meter lengte. (prijs ongeveer minimaal 1 miljoen € per lopende meter)

Een laatste kunstje werd bovengehaald in 2015. Er werd een evaluatie gevraagd door Maersk van de kwaliteit van de Damen-Galati scheepswerf aan de Donau in Roemenië. De aldaar in aanbouw zijnde kabellegger zou worden ingezet bij de bouw van een windmolenpark in de Noordzee.

Na een rijkgevulde carrière was het tijd om het rustiger aan te doen. Alhoewel, het fietsen is nu een mooie bezigheid, ritjes van rond de zestig à zeventig kilometer is mijns inziens niet mis. En als ik het goed heb begrepen is dit samen met een collega boelwerker, Daniël Campe.

 

Met dank aan François
Opgetekend door Hugo Van Britsom op 26 juni 2025.
Dank aan Marc Hauman voor het nalezen.

 

Nota’s:

 

*1 Cobelfret

Cobelfret, is een Luxemburgs logistiek bedrijf. De onderneming houdt zich vooral bezig met zeevervoer (bulkvervoer en het zeevervoer dat in de Europese ruimte wordt aangeduid met de term “short sea shipping”). Bovendien baat Cobelfret terminals uit en biedt het transportoplossingen aan in Europa. De firmanaam is gewijzigd in CldN

*2 17 Januari 1995

De Grote Hanshin-aardbeving richtte enorme schade aan in de Japanse stad Kobe en omstreken. Met een beving van 7,2 op de schaal van Richter kwamen meer dan 6.400 mensen om het leven. Gebouwen stortten in, pijlers van verhoogde wegen begaven het en op meerdere plaatsen brak brand uit.

 *3 Taiko

Eeuwenlang is de Japanse drum, de taiko, een onmisbaar instrument geweest in het Japanse leven en de cultuur. 
Het bespelen van de Taiko vraagt veel van een drummer, het vereist fysieke flexibiliteit, kracht en souplesse.

*4 SWATHS 

Small Waterplane Area Twin Hull zijn tweerompige schepen en hebben, net als een catamaran, een stabiele ligging. Daarom kan een swath in bijna alle weersomstandigheden een loods aan boord van een zeeschip zetten of afhalen, zelfs tot en golfhoogte van zo’n 3,5 meter.

 

 

*5 AHTS

Anchor Handling Tug Supply Union Manta met Bollard Pull = 210 ton  (afmetingen: 75.50mx64.40mx18.23m). 
De Ørskovwerf is overkop gegaan en werd later, na oplevering van Union Manta, omgedoopt tot Orskov herstellingswerk.

 

*6 BP

Bollard Pull of trekkracht in ton, wordt met een dynamometer gemeten die tussen wal en trekhaak is bevestigd. 

 

 *7 DBM

Deme Building Materials Vlissingen

Bij DEME Building Materials in Vlissingen worden grondstoffen, die gewonnen worden op zee, verwerkt tot hoogwaardige producten die hoofdzakelijk worden toegepast in de betonindustrie.

 

*8 GABBRO

Gabbro is een grofkorrelig en meestal donkergekleurd stollingsgesteente. Het wordt gevormd wanneer magma langzaam afkoelt in de aardkorst. Stollingsgesteenten met een vergelijkbare samenstelling zijn basalt (de extrusieve equivalent van doleriet of microgabbro). Net als basalt heeft gabbro veel toepassingen vanwege zijn duurzaamheid. Het gesteente dat in de bouwsector vaak als zwart graniet wordt aangeduid, is in werkelijkheid bijna altijd gabbro.

*9 AMELS

Dit familiebedrijf van scheepsbouwers, gesticht in1918, evolueerde tot uitstekende bouwers van jachten. In 1992 werd het bedrijf overgenomen door DAMEN.

ベルギー Belgium